Tổng quan về yến sào

1. Lịch sử sử dụng yến sào

Yến sào hay tổ chim yến là tên một loại thực phẩm - dược phẩm nổi tiếng được làm bằng tổ chim yến. Đây là món ăn cao lương mỹ vị - món ăn dành cho các bậc đế vương của các quốc gia Đông Á như Nhật Bản, Triều Tiên, Hàn Quốc, Trung Quốc, Việt Nam và nhiều quốc gia khác. Yến sào đã được người Trung Hoa tiêu thụ từ thời Tần (A.D 618-907), khi đó một số nhà buôn đã dâng lên vua Tần những tổ yến kiếm được từ đảo Java (nay thuộc Indonesia) để nhà vua bồi bổ sức khỏe.

Tổ yến được thu hoạch là tổ chim yến trắng Aerodramus fuciphagus và tổ chim yến đen Aerodramus maximus. Tổ yến có màu trắng, hồng, đến đỏ huyết; trong đó tổ yến màu đỏ huyết có giá trị nhất vì có dinh dưỡng cao nhất.

2. Lịch sử nghề nuôi yến trong nhà và thương mại yến sào

Trước năm 1950, yến sào chỉ được thu hoạch từ các hang động ở ngoài tự nhiên như từ các đảo ở Borneo, đảo Java (Indonesia),vùng Tây Nam Thái Lan, dọc bán đảo Malaysia, các đảo ở Nha Trang, Bình Định, Quảng Nam (Việt Nam). Nghề khai thác tổ yến tự nhiên là một nghề hết sức nguy hiểm vì yến tự nhiên chủ yếu làm tổ trên những vách đá cheo leo hiểm trở.

(Hình ảnh khai thác tổ yến ngoài đảo - sưu tầm từ internet)

Nghề nuôi yến trong nhà bắt đầu từ sau 1950 ở Java. Để dụ chim yến vào những ngôi nhà do con người xây dựng, người ta phải tạo ra môi trường xung quanh nhà và trong nhà giống như môi trường trong hang động – nơi chim yến làm tổ ngoài tự nhiên; đồng thời người ta còn cho phát những đĩa ghi âm tiếng chim yến để dụ chim yến. Hiện nay nghề nuôi yến trong nhà phát triển khá mạnh ở một số nước trong khu vực Đông Nam Á như Indonesia, Thái Lan, Malaysia,… và đang bắt đầu phổ biến ở Việt Nam. Trong đó Malaysia là nước có tốc độ gia tăng số nhà nuôi chim yến hết sức nhanh chóng; năm 1997 ở Malaysia chỉ có khoảng 1000 căn nhà yến nhưng đến năm 2006 số nhà yến đã tăng lên con số 30000 căn.

Kết quả thống kê số lượng nhà yến do Hai Kuan và Jannette Lee đưa ra năm 2006:
- Indonesia : 150000
- Thái Lan : 60000 - 70000
- Malaysia : 25000 - 35000
- Việt Nam : 3000 - 5000

Hiện nay phần lớn yến sào cung cấp cho thị trường là yến sào được thu hoạch từ các nhà nuôi yến (yến nhà). Kết quả thống kê sản lượng yến sào cung cấp cho thị trường:
- Indonesia : 105 tấn (chiếm 60%)
- Thái Lan : 35 tấn (chiếm 20%)
- Malaysia : 12 tấn (chiếm 7%)
- Nước khác: 23 tấn (chiếm 13%)

Thị trường tiêu thụ yến sào trong 1 năm:
- Hong Kong: 100 tấn
- Hoa Kiều ở các nước như Mỹ, Úc, New Zealand, Canada: 30 tấn
- Trung Quốc (đại lục): 10 tấn
- Đài Loan: 5 tấn
- Macau: 5 tấn

Để hiểu rõ hơn về giá trị kinh tế của yến sào, chúng là làm một so sánh về giá như sau:
- Đồng: 2.5 - 4 USD/kg

- Bạc: 400 - 500 USD/kg

- Vàng: 31000 - 50000 USD/kg

- Tổ yến màu trắng: 1600 - 2900 USD/kg (giá tại Việt Nam)

- Tổ yến màu trắng: 6500 - 7500 USD/kg (giá tại Hong Kong)

Như vậy ngoại trừ vàng, giá của yến sào cao hơn hầu hết kim loại phổ biến trên thế giới. Vì vậy tổ yến còn được gọi là "vàng trắng" hoặc "vàng lỏng" - "liquid gold"